Z punktu widzenia obrotu artykułami spożywczymi, przez ziemniaki jadalne rozumie się ziemniaki odmian jadalnych i ogól-noużytkowych. U nas w uprawie jest około 50 odmian ziemniaków wpisanych do Rejestru Odmian Oryginalnych, z tego około 40 od­mian ziemniaków jadalnych i ogólnoużytkowych. Podstawą do określenia odmiany jest wiele cech rozpoznawczych, jak np. kształt kłębów, barwa skórki, barwa miąższu, barwa kiełków świetlnych w określonej fazie rozwoju, i inne, i dlatego przy rozpoznawaniu odmian (jeżeli to okaże się potrzebne w praktyce zawodowej) należy się posługiwać stosowną literaturą, z której wymienia się: „Atlas odmian ziemniaków” i „Charakterystyka odmian roślin uprawnych” (praca zbiorowa, już wzmiankowana w rozdziale pt. Owoce i warzywa).Ze względu na długość okresu wegetacji dzieli się odmiany ziemniaków na:wczesne, dojrzewające po 60—80 dniach, przy czym w gru­pie tej rozróżnia się odmiany, które dają opłacalny plon (Beta, Pierwiosnek, Giewont);średnio wczesne, dojrzewające po 110—125 dniach (Kaszub­skie, Bintie),późne, dojrzewające po 1125—140 dniach (Parnasia, Ewe~ rest). 1Ze względu na przeznaczenie dzieli się umownie ziemniaki na jadalne, przemysłowe, pastewne (paszowe) i sadzeniaki. Nazwy ich wskazują na zastosowanie. W obrocie towarowym rozróżnia się ziemniaki jadalne wczesne i jadalne późne.Ziemniaki jadalne w c,z e s n e są to kłęby ziemniaków odmian wczesnych i średniowczesnych przeznaczone do obrotu w różnych stanach dojrzałości. Ziemniaki powinny być zdrowe, kształtne, jędrne, suche, czyste, jednolite odmianowo, o zapachu właściwym dla zdrowych ziemniaków. Zabarwienie skórki lub miąższu (na przekroju) powstałe wskutek oddziaływania warun­ków siedliska (gleby, nawożenia) nie stanowi wady. Cechy dys­kwalifikujące to porażenie suchą zgnilizną, zwiędnięcie, zaziele­nienie, nadgniłość.Średnica ziemniaków mierzona w najszerszym miejscu, w za­leżności od okresu dostawy, powinna wynosić co najmniej:do 20 czerwca — 2,5 cm,od 21 czerwca do 15 sierpnia — 3,0 cm,od 16 sierpnia — 3,5 cm.Od wyszczególnionych zasadniczych wymagań istnieją do­puszczalne odchylenia; podaje je stosowna norma przedmiotowa (PN-60/R-74453. Rośliny okopowe. Ziemniaki jadalne wczesne).Ziemniaki wczesne nie nadają się do dłuższego przechowywa­nia (nie są ziemniakami dojrzałymi). Mogą być przechowywane do 2 tygodni, najlepiej w temperaturze od 1 do 4°C i w wilgotności względnej powietrza od 85 do 90%. Jako opakowanie ziemniaków wczesnych stosuje się skrzynki i Worki; po 16 sierpnia dopuszczalna jest już dostawa ziemniaków luzem.Ziemniaki jadalne późne są to kłęby pochodzące z od­mian późnych (średniopóźnych, późnych i bardzo późnych), prze­znaczone do konsumpcji w stanie dojrzałym; dostarczane są na ry­nek handlowy po 16 września. Ogólnie powinny być zdrowe, kształ­tne, jędrne, suche, nie uszkodzone, nie nadmarznięte, wewnątrz bez pustych miejsc, jednolite odmianowo, nie zapleśniałe i o zapa­chu swoistym dla zdrowych ziemniaków. Średnica kłębów powinna przekraczać 4 cm. Zabarwienie skórki lub miąższu na przekroju powstałe wskutek warunków siedliskowych nie stanowi wady. Od tych ogólnych wymagań dopuszczalne są pewne odchylenia w zależności od klasy jakości ziemniaków. Rozróżnia się dwie klasy jakości: I i II.W obrocie ziemniakami istnieje szereg umownych pojęć i okre­śleń ułatwiających odbiór jakościowy i badanie ziemniaków.Na przykład ziemniaki jednolite odmianowo — to kłęby jednej odmiany, których jednolitość określa się organolep­tycznie na podstawie zbliżonego kształtu, jednakowego zabarwie­nia skórki i miąższu na przekroju.Ziemniaki niedojrzałe — to kłęby o łuszczącej się, nieskorkowaciałej skórze, która przy potarciu palcem zsuwa się z kłębu (ziemniaki wczesne mogą być niedojrzałe).Ziemniaki niekształtne — to kłęby wykazujące nie­typowy dla danej odmiany kształt (np. „dzieciuchowate”, zdefor­mowane).Ziemniaki zazieleniałe — to kłęby wykazujące zie­loną barwę na powierzchni większej -niż 1/4 części kłębu, sięgającą w głąb miąższu.Ziemniaki silnie uszkodzone — to kłęby mające uszkodzenia lub nadgryzienia o głębokości ponad 0,5 cm lub płyt-sze uszkodzenia obejmujące więcej niż 1/5 powierzchni kłębu.Ziemniaki porośnięte — to kłęby, które wykazują kłęby dłuższe od 0,5 cm.Ziemniaki porażone chorobami — to kłęby pora­żone przede wszystkim przez suchą i mokrą zgniliznę oraz przez inne choroby.Ziemniaki silnie porażone parchem zwyk­łym — to ikłęby, których porażenie obejmuje w sumie ponad 1/4 powierzchni kłębu.

Comments

comments